متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تنگنای دولت برای تأمین هزینه‌های کشور، جدی به نظر می‌رسد. درست در زمانی که کابینه رئیسی باید دومین سند بودجه خود را تنظیم کند و به مجلس بفرستد، قیمت ارز صعود تندی را تجربه کرده و رکورد تاریخی قیمت را شکسته است. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، این موضوع را به موج خروج ارز و «هراس» فعالان اقتصادی نسبت داده؛ اما برخی دیگر آن را به کاهش درآمدهای ارزی کشور نسبت می‌دهند.

از آن سو مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در صحن علنی مجلس از کسری ۲۰۰ هزار میلیارد‌تومانی بودجه از محل تبصره ۱۴ خبر می‌دهد و می‌گوید که دولت مجوز برداشت از صندوق توسعه ملی را دریافت کرده است. این مجموعه اخبار از سوی بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان به دست تنگ دولت تعبیر شد و اینکه کابینه سیزدهم برای تأمین مخارج کشور موانع بیشتری پیش‌رو دارد.

وزیر اقتصاد: خروج سرمایه علت گرانی دلار است!
صعود تند قیمت دلار نمایندگان مجلس را وارد میدان کرد. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد که در نشست نمایندگان کمیسیون برنامه و بودجه و متولیان سازمان امور مالیاتی حاضر شده بود، افزایش قیمت دلار را به موج خروج سرمایه از کشور ربط داد و گفت که «اقتصاد ایران کاملا پایدار بوده و در مسیر مهار تورم حرکت می‌کند و ما باید تلاش‌مان را صرف پاک‌کردن هراسی کنیم که بیهوده در ذهن فعالان اقتصادی پیدا شده است؛ ضمن اینکه بانک مرکزی هم وعده داده تا حداکثر چند روز آینده، شرایط ارز را به قبل برگرداند».

او در ادامه توضیح داد «برخی التهابات کشور و نیز فضای رسانه‌ای که با ایجاد جو روانی، صاحبان سرمایه را ترغیب به تبدیل پول‌های خود به دلار می‌کنند، در افزایش قیمت ارز تأثیرگذار هستند که کلا ممکن است چند هزار نفر بیشتر تحت تأثیر این فضا قرار نگیرند؛ اما به خاطر کم‌عمقی بازارها، ورود و خروج روزانه چند صد میلیارد تومان نیز می‌تواند آنها را تحت تأثیر قرار دهد».

و در ادامه تأکید کرد: «به نظر من مسئله مهم این است که بتوانیم بر این ناآرامی‌ها و نااطمینانی‌های ذهنی نسبت به آینده اقتصاد غلبه کنیم؛ چرا‌که اتفاقات اخیر منجر به نوعی نااطمینانی و موج تبدیل دارایی‌ها به ارز و خروج از کشور شد».

صف دلار نداشتیم!
این ادعاهای وزیر اقتصاد در شرایطی مطرح می‌شود که بهای دلار در بازار ایران رکورد تاریخی خود را شکسته و تا کانال ۳۶ هزار تومان پیشروی کرده است.‌

در‌این‌میان برخی رسانه‌ها از صف‌های طولانی خرید ارز مقابل صرافی‌ها خبر دادند؛ اما ایلنا صف‌های ارز مقابل صرافی‌ها را تکذیب کرد و به نقل از مسعود توکلی، سخنگوی بازار متشکل ارزی نوشت که در روزهای اخیر و از حدود ۱۵۰ صرافی فعال در تهران فقط 10 تا 15 صرافی صف تقاضای ارز داشتند.

توکلی تأکید کرده است که دلالان با هدف القای بار روانی به مردم و بازار به این صفوف دامن می‌زنند و به دنبال این هستند که با طولانی‌شدن صف این تصور را بین مردم ایجاد کنند که عرضه ارز کاهش یافته و باعث نگرانی مردم شوند.

بررسی‌های میدانی «شرق» هم از بازار ارز حاکی از آن است که گزارش صف‌های طولانی برای دلار اغراق‌آمیز بوده و بسیاری از صرافی‌ها کرکره خود را تا نیمه پایین کشیده و تابلوهای قیمت را خاموش کرده‌اند.

فعالان بازار ارز می‌گویند که بیشترین تقاضا برای دلار صرافی ملی بوده است که هم‌اکنون با فاصله درخور‌توجه قیمت نسبت به دلار بازار آزاد عرضه می‌شود.

بر‌اساس‌این در‌حال‌حاضر که بهای دلار در بازار آزاد حدود ۳۶ هزار تومان است، قیمت دلار در صرافی ملی حدود ۲۹‌هزار‌و صد تومان است و فاصله قیمت حدود هفت هزار‌تومانی برای بسیاری انگیزه خرید ایجاد کرده است.

دولت اعلام کرده که هر فرد با کارت ملی خود می‌تواند سالانه دو هزار دلار ارز از صرافی ملی بخرد و البته این بساط موجب شده که برخی دلالان کارت ملی افراد را در ازای پرداخت یک میلیون تومان اجاره ‌کنند تا بتوانند دلار ارزان‌تر صرافی ملی را خریداری کنند.

دلار بخرید؛ یارانه می‌پرد؟!
با این حال به‌تازگی تسنیم گزارش چالش‌برانگیزی نوشته که در فضای مجازی حاشیه‌ساز شد. بر‌اساس گزارش این رسانه معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه پیامکی را ارسال کرده که افراد کارت ملی خود را در اختیار دلالان ارز قرار ندهند.

این رسانه می‌نویسد که پیامک قوه قضائیه این شائبه را ایجاد می‌کند که ممکن است یارانه افرادی که دو هزار دلار را می‌خرند، دچار تغییراتی مثل تغییر دهک یا حذف یارانه شود و سپس می‌نویسد با پیگیری‌هایی که از سازمان هدفمندی یارانه‌ها داشته، این پاسخ را دریافت کرده است که «درباره پیامک معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، با توجه به اینکه خرید دلار بخشی از عملکرد اقتصادی خانوار است، اطلاعات این افراد برای ثبت در پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و برای ثبت در پایگاه رفاه ایرانیان به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال می‌شود. به عبارت دیگر، اطلاعات خرید دلار از این نظر که یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود، به‌عنوان یکی از معیار‌های دهک‌بندی در نظر گرفته خواهد شد؛ بنابراین ممکن است افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند».

گزارش تسنیم از سوی برخی کاربران این‌گونه برداشت شده است که دولت از نظر ذخایر ارزی دچار چالش است و البته مبنای تقویت این گمانه‌زنی‌ها آنلاین‌کردن معاملات صرافی‌ها در روزهای گذشته بوده است که باعث کند‌شدن گردش ارز در بازار و سیر پاسخ‌گویی به تقاضاهای ارزی می‌شود.

خشم قالیباف از 2 عضو کابینه سیزدهم
ماجرای گمانه‌زنی درباره دست تنگ دولت به همین‌جا ختم نشد و دیروز در یک دیدار حاشیه‌برانگیز در مجلس، مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه، اعلام کرد که هیچ افزایش قیمتی روی حامل‌های انرژی لحاظ نشده است و دولت از این محل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد.

دیروز که گویا بنا بوده وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس حاضر شوند، در ساعت مقرر در بهارستان حاضر نشدند و این مسئله صدای محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس را درآورد.

براساس‌این رئیس مجلس به غیبت وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه نظارتی «بهارستان»، واکنش تند و بی‌سابقه‌ای نشان داد و گفت: «آقای خاندوزی، شما یا خسته شده‌ای یا دچار رودربایستی هستی، من درباره تخصیص بودجه اشتغال گزارش دارم. از دیوان محاسبات می‌خواهم آخرین وضعیت تفریق بودجه را تا حداکثر یک ماه آینده ارائه دهد... . ما از چهارشنبه هفته قبل به آقای میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه دعوت‌نامه داده بودیم تا در جلسه امروز مجلس حضور پیدا کند. این انصاف نیست که رئیس سازمان برنامه و بودجه در این جلسه حضور پیدا نکند؛ بر‌اساس قانون ایشان موظف به حضور در جلسه مجلس هستند؛ اما آقای میرکاظمی ساعت ۷:۳۰ صبح اعلام کردند که کار داریم و نمی‌توانیم در مجلس حضور پیدا کنیم! چه کاری مهم‌تر از اینکه می‌خواهیم کار قانون را پیگیری کنیم؟ اگر بناست مجلس کار نظارتی خود را انجام ندهد، این که نمی‌شود؛ حتما به دوستان بفرمایید باید به جلسه تشریف بیاورند».

پس از انتقاد رئیس مجلس، مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در نشست علنی مجلس حاضر شد و البته نکاتی به زبان آورد که بسیاری آن را به تشدید مشکلات بودجه‌ای دولت نسبت دادند.

نمی‌توانیم بودجه از آسمان بیاوریم!
مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در مجلس و خطاب به قالیباف گفت که «خواهش می‌کنیم در مجلس منابع درآمد‌های غیر‌واقعی بودجه را افزایش ندهید؛ زیرا تحقق نمی‌یابد، عملکرد سال گذشته تبصره ۱۴ حدود ۳۴۰ همت بوده است. در سال ۱۴۰۱ هیچ افزایش قیمتی در حامل‌های انرژی و حجم تولید نداشته‌ایم، چطور شما این درآمد را از ۳۳۰ به ۶۴۰ همت افزایش دادید؟ ما روی تحقق ۶۶ درصد این منابع حساب کرده‌ایم؛ بنابراین ۲۰۰ همت در این تبصره عدم تحقق داریم. نمی‌توانیم از آسمان بیاوریم».

در جلسه علنی روز سه‌شنبه ۱۷ آبان، مجلس و در جریان بررسی عملکرد دولت در تحقق منابع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۱، میرکاظمی به تلاش دولت برای جبران این کسری برای تخصیص اعتبارات اشتغال اشاره کرد و توضیح داد: «رئیس‌جمهور در نامه‌ای از مقام معظم رهبری مجوز خواست که ۲۰ درصد سهم صندوق به تملک و اشتغال اختصاص یابد و در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده و چند برابر به اشتغال تخصیص یابد که ایشان نیز با برداشت ۱۰ درصد موافقت کردند». گفته‌های میرکاظمی در مجلس هم با واکنش در فضای مجازی مواجه شد و عده‌ای آن را به تشدید کسری بودجه دولت و کاهش درآمدهای ارزی نسبت دادند و نوشتند که احتمالا این اخبار می‌تواند مقدمه افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال آینده باشد.

هرچند که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، در نشست خود با نمایندگان کمیسیون برنامه و بودجه تأکید کرده است که بودجه سال آینده را با نگاه کاهش بیشتر سهم نفت و افزایش سهم مالیات می‌بندند؛ اما افزایش مالیات در اقتصاد گرفتار رکود و تورم دو‌رقمی چالش بزرگ دیگری است که پیش‌روی دولت سیزدهم قرار گرفته و کابینه ابراهیم رئیسی را برای اداره اقتصاد کشور با موانع بیشتری مواجه کرده است.