"اصل ماجرا از اینجا شروع شد که دبیرشورای آموزش پزشکی عمومی وقت وزارت مطبوع به خاطراصرار یکی دو عضو هیئت ممتحنه و ارزشیابی علوم تشریحی علی رغم نظر مخالف بعضی از دیگر اعضاء و سکوت بعضی دیگر بخاطر عدم شناخت ماهییت طرح،  یک برنامه ای که نیم قرن قبل در 40 دانشگاه دنیا تست شد وشکست خورد به اسم نو آوری در دولت دوم روحانی به اجرا گذاشته شد"

به گزارش خبرنگار باخبرباش، عاطفه قلع ریز: "ادغام دروس علوم پایه پزشکی، پزشکان را در حد یک تکنسین تنزل می دهد."

این گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است که سالها مدیر گروه علوم تشریحی دانشگاه را برعهده داشته است و از صاحبنظران این رشته است.

ابراهیم اسفندیاری گفت: این طرح بیش از نیم قرن پیش در ۴۰ دانشگاه از جمله دانشگاههای ساوتهمتون انگلیس، مکمستر کانادا، اسکندریه مصر، و نیوسوث ویلز استرالیا، و دانشکده منحله علوم تندرستی تهران (قبل از انقلاب)، به اجرا درآمد.

وی بیان داشت: بررسی روی فارغ التحصیلان دانشکده های فوق الذکر نشان داد که اکثریت آنان یا به رشته های تخصصی نرفتند یا اگر رفتند  به رشته های جراحی نرفتند و کمتر دل و جرأت انتخاب و ورود به رشته های چاقو بدست، داشتند. علت این بود که معلومات فارغ التحصیلان آنها در علوم تشریحی اندک بود و آموزش عملی کافی در این زمینه ندیده بودند و لذا شهامت چاقو بدست گرفتن و انجام جراحی را نداشتند، چون جراحی یعنی برش و دوخت و دوز. وقتی پزشک دانش کافی ساختار بدن (کالبد شناسی) را نداشته باشد افق دیدش کوتاه است و نمی داند چه چیزی را ببرد و چه چیزی را بدوزد!

ضایعه بزرگ ملی در عرصه پزشکی

دکترای تخصصی علوم تشریحی ادامه داد: لذا اگر این روش ادغام در اموزش پزشکی ادامه یابد خوف آنست که  بجای پزشک حاذق و مجتهد، صرفا تکنیسین های پزشکی از دانشکدههای پزشکی ما فارغ التحصیل شوند. آن زمان خواهیم دید که اینگونه پزشکان حتی اگر به رشته ای جراحی هم بروند، مهارت های بالینی و جراحی خود را با افزایش نرخ مرگ و میر بیماران و افزایش نرخ بیماریزایی به دست خواهند آورد. و این ضایعه بزرگ ملی در عرصه پزشکی خواهد بود.

وی گفت: در برنامه استاندارد جهانی تحصیل پزشکی، یک دانشجو پزشکی در سه سال اول دروس علوم پایه پزشکی را مثل علوم تشریح یا آناتومی ( کالبد شناسی، جنین شناسی، و بافت شناسی)، و همچنین فیزیولوژی  میکرب و ویروس شناسی، قارچ شناسی، انگل شناسی، ژنتیک و پاتولوژی را می گذارند  و در ۴ سال بعد علوم بالینی را می گذراند. دروس علوم تشریح (آناتومی) پایه و اساس سایر دروس علوم پایه است و دروس علوم پایه خود اساس و پایه علوم بالینی است. بنابراین دروس علوم تشریح فونداسیون اصلی علم پزشکی است که اگر این فونداسیون متزلزل شد کل ساختار اموزش ۷ ساله پزشکی فروخواهد ریخت، مگر اینکه بخواهیم تکنسین پزشکی تربیت کنیم!!؟؟

اسفندیاری بیان داشت: ارایه دروس علوم تشریح به روش سیستماتیک (ادغام افقی) ممکن است برای فراگیران رشته های پیراپزشکی مناسب باشد چرا که به آنها فقط اطلاعات عمومی باید تدریس شود، ولی به هیچ وجه برای رشته پزشکی و دندانپزشکی و رزیدنتها و دانشجویان ارشد و دکتری علوم تشریحی )آناتومی( که فهم و درک دقیق مفاهیم آناتومی را بعنوان زیربنایی ترین درس علوم پایه و بالینی رشته پزشکی نیاز دارند، به هیچ وجه مناسب نیست.

 دانش آموزانی که در طول سه ماه پزشک شدند

اسفندیاری برای نشان دادن عمق فاجعه با اجرای طرح مذکور خبر از اجرای طرحی داد که نتایج جالبی در بر داشت.

وی گفت: زمانی در یک طرح پایلوت  دانش اموزان سوم دبیرستان با سه ماه آموزش پزشکی،  به ویزیت بیماران و نسخه پیچی پرداختند!!  

اسفندیاری افزود: در دهه پنجاه شمسی در دانشگاه سوث سمتون انگلیس یک کار تحقیقاتی انجام گرفت به این صورت که 100 دانش آموز سوم دبیرستان را به مدت سه ماه دروس پزشکی یاد دادند به صورت درمان علامتی ( سیمتوماتیک)، به معنی اینکه بدون هیچ پیش زمینه دروس علوم پایه،  گفتند اگر مریض گفت سرم درد می کند فلان قرص را تجویز کن و اگر گفت دلم درد می کند داروی مشخص دیگری را نسخه کن! همین !  

وی تصریح کرد: بعد از سه ماه با این نحو آموزش،  این دانش آموزان را با روپوش سفید فرستادند به درمانگاه و ظاهرا تفاوت معنی داری از این روش درمانی با مقایسه با ویزیت و درمان پزشکان عمومی نیافتند.  این شد اساس و برنامه برای اموزش به روش ادغام افقی وعمودی در ۴۰ دانشکده در دنیا در آن زمان که بعدا شکست خورد و در بالا بدان اشاره شد.

اسفندیاری متذکر شد: ادغام افقی یعنی دروس علوم یایه در هم و بر هم و غیر تفکیک شده تدریس شود که مغز دانشجو اگر ضبط صوت هم باشد هنگ می مکند!

وی اعلام کرد: ادغام عمودی یعنی علوم پایه و بالینی هم زمان تدریس شود  مثلا به دانشجو چندین هفته دروس چشم ت تدریس میشود! از جنین و اناتومی گرفته تا تشخیص کم بینایی و کنده شدن شبکیه! چندین هفته دروس گوش تدریس میشود!  از جنین شناسی و آناتومی گرفته  تا مسایل تشخیصی و درمانی آن. و این روش هم مثل روش ادغام افقی با اینکه یک تجانس ظاهری موضعی در اجزاء دروس دیده میشود ولی بازماهیت حفظی دارد و مانع فهم و درک مطالب میشود مخصوصا وقتی که این کار برای هر عضو باید تکرار شود.  البته تاکید می کنم روش ادغام عمودی ظاهرا الان در کشور اجرا نمیشود.

اسفندیاری گفت: ارایه دروس علوم تشریح به روش سیستماتیک (ادغام افقی) ممکن است برای فراگیران رشته های پیراپزشکی مناسب باشد چرا که به آنها فقط اطلاعات عمومی باید تدریس شود، ولی به هیچ وجه برای رشته پزشکی و دندانپزشکی و رزیدنتها و دانشجویان ارشد و دکتری علوم تشریحی )آناتومی( که فهم و درک دقیق مفاهیم آناتومی را بعنوان زیربنایی ترین درس علوم پایه و بالینی رشته پزشکی نیاز دارند، به هیچ وجه مناسب نیست.

طرح شکست خورده بیش از نیم قرن  پیش کشورهای غربی را به اسم نوآوری در دولت دوم روحانی اجرایی کردند

استاد و پژوهشگر علوم تشریحی علوم پزشکی اصفهان گفت:  در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ دبیرشورای آموزش پزشکی عمومی وقت وزارت بهداشت با صدور یک دستور العمل تحت عنوان  برنامه تحول در آموزش پزشکی عمومی، آموزش علوم تشریح که فونداسیون اصلی آموزش پزشکی است را کاملا بهم ریختْ و متزلزل کرد

وی بیان داشت: متاسفانه بر خلاف نظر اساتید علوم تشریح در سراسر کشور و با دیکتاتوری کامل این برنامه را به آموزش پزشکی کشور تحمیل کردند.

اسفندیاری در پایان گفت: در این طرح بیشترین ضربه متوجه درس جنین شناسی شد وتقریبآ این درس مهم در دروس علوم تشریح که خود زیر بنای دو درس دیگر آن یعنی کالبدشناسی و بافت شناسی است،  قربانی شد و عملا بعلت ماهییت مشکل فهم و درک درس جنین شناسی، براحتی و عملا این درس حذف شده است چرا که دانشجو به علت پیشگفت انرا نمی خواند و نمره ان را از دروس دیگر جبران میکند و حتی بعضا می تواند کمبود نمره جنین شناسی را با نمره فیزیولوژی! جبران کند.   البته درس بافت شناسی نظری و عملی نیز در این طرح ادغام آسیب دید.