به گزارش ایرنا، از دهه ۷۰ بود که موضوع راه‌اندازی مجموعه‌ای دانش‌محور و فناور در کشور مطرح و با توجه به پیشتازی و آمادگی اصفهان، این شهر برای ایجاد نخستین و تنها شهرک علمی و تحقیقاتی ایران، برگزیده شد.

بدین ترتیب بود که نخستین مرکز رشد واحدهای فناور ایران سال ۱۳۷۹ در اصفهان راه‌اندازی شد و پس از آن با توسعه فعالیت شهرک علمی و تحقیقاتی، پارک های علم و فناوری و مراکز نوآوری نیز در این مجموعه شکل گرفت.

در واقع، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به‌عنوان نخستین سازمان موسس مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری کشور راه‌اندازی شد؛ این شهرک فعالیت اجرایی خود را با راه‌اندازی نخستین مرکز رشد کشور و با هدف حمایت و هدایت شرکت‌های کوچک و نوپا دانش‌بنیانی که ایده‌های نوآورانه و فناورانه داشته و امکانات لازم برای عملیاتی کردن آن را ندارند، آغاز کرد.

این شهرک در مدت نزدیک به سه دهه فعالیت خود در دوران پس از انقلاب اسلامی به‌عنوان حلقه‌ واسط میان دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه اقتصاد دانش محور در کشور ایفای نقش داشته و امروزه با دستاوردهای بزرگ و درخشانی که کسب کرده است به‌عنوان مجموعه ای تاثیرگذار در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، کارآفرینان و فن‌آفرینان شناخته می‌شود.

در این مجموعه در قالب مراکز رشد و پارک های علم و فناوری، امکانات و تسهیلات مورد نیاز کارآفرینان برای تبدیل ایده‌ها، خلاقیت‌ها و دستاوردهای علمی به محصولات قابل عرضه به بازار در اختیار آنها قرار می‌گیرد و کمک می‌شود تا بتوانند شرکت‌های جدید فناور و دانش بنیان تاسیس کنند.

امروزه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با حمایت دولت و تلاش فناوران و بخش خصوصی به بزرگترین مجموعه شرکت‌های فناور و دانش بنیان ایران با بیش از ۷۵۰ واحد تبدیل شده است و به نقش‌آفرینی موثر در رفع چالش‌های پیش روی استان و کشور، توسعه زیرساخت‌ها و امکانات به‌منظور افزایش جذب واحدهای فناور و خلاق، خلق نوآوری و توسعه کمی فناوری با رویکرد دستیابی به مرجعیت فناوری و افزایش سهم از اقتصاد دانش‌بنیان کشور می پردازد.

این شهرک در زمان حاضر دارای پارک‌های علم و فناوری شیخ‌بهایی و ابوریحان، مرکز رشد مقدماتی، مرکز رشد جامع فناوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، فناوری فولاد، تخصصی هنر، تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و واحدهای فناوری نجف‌آباد و مراکز نوآوری و شکوفایی در شهرستان‌های مختلف استان اصفهان است.

استقرار ۷۶۰ شرکت فناور در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان

طبق آخرین آمار موجود در زمان حاضر حدود ۷۶۰ شرکت فناور و دانش بنیان در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان مستقر است که حدود ۵۰ درصد از آنها به‌طور رسمی دارای مجوز دانش بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هستند.

فعالیت این شرکت ها در زمینه های مختلفی مانند فناوری‌ ارتباطات‌ و اطلاعات‌، هوش‌ مصنوعی، مواد شیمیایی، پلیمر و کاتالیست، ساخت و تولید، برق، ابزار دقیق و اتوماسیون، مواد و متالورژی، نساجی، «نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی»، آب، محیط زیست، بهینه سازی انرژی، «برق، الکترونیک و مخابرات»، اُپتیک و لیزر، تجهیزات پزشکی، کشاورزی و صنایع غذایی و عمران و ساختمان است.

صنایع فرهنگی و خلاق، نانوفناوری، علوم انسانی و اجتماعی، سلامت، دارویی، بهداشتی و فولاد نیز از دیگر زمینه های فعالیت شرکت های فناور و دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان است.

همچنین این شهرک دارای پارک‌های تخصصی در زمینه های « فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «نفت، گاز و انرژی»، «فولاد و صنایع فلزی»، «کشاورزی و محیط زیست» و سلامت است.

به گفته مسوولان شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، گردش مالی شرکت‌های فناور و دانش بنیان مستقر در مراکز رشد و پارک علم و فناوری این شهرک در سال گذشته (۱۴۰۲) بیش از ۳۵۰ هزار میلیارد ریال بوده است.

در زمان حاضر حدود ۹ هزار و ۵۰۰ نفر از دانش آموختگان دانشگاهی در این شرکت ها مشغول کار هستند که حدود ۶۵۰ نفر از آنها مدرک تحصیلی دکترا دارند.

صادرات ۵۹ میلیون دلاری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان

بنا بر گزارش شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، میزان صادرات شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان و فناور مستقر در این مجموعه در سال گذشته حدود ۵۹ میلیون دلار بوده است؛ این صادرات به ۴۱ کشور در منطقه خاورمیانه، آسیای میانه، آفریقا و اروپا صورت گرفته است.

این صادرات توسط ۶۱ شرکت فناور انجام شده و بیشترین محصولات و خدمات صادراتی شامل پلیمری، ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته، تجهیزات پزشکی، نرم‌افزارهای کاربردی و خدمات فنی و مهندسی است.

نگاهی به آمار و اطلاعات موجود گویای روند رو به رشد صادرات محصولات دانش بنیان از شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به کشورهای دیگر با وجود محدودیت هایی مانند تحریم های ظالمانه است که نقش بسزایی در توسعه صادرات غیر نفتی کشورمان دارد.

از طرفی به گفته برخی از کارشناسان، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان ظرفیت دستیابی به رکورد صادرات سالانه یک میلیارد دلار محصولات دانش بنیان را دارد.

شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان دارای دستاوردهای بسیاری در عرصه جهانی در سال های اخیر نیز بوده که از جمله آنها می توان به کسب جوایز معتبر در رویدادهای بین المللی توسط شرکت های مستقر در این شهرک و فعالیت تنها مرکز منطقه‌ای نوع دوم یونسکو در زمینه توسعه پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری در این مجموعه اشاره کرد.

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) در سال ۱۳۸۹ ( ۲۰۱۰ میلادی) پس از بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان را به‌عنوان محل استقرار و میزبان مرکز منطقه‌ای توسعه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری خود انتخاب کرد؛ تمرکز اصلی این مرکز بر توسعه انتقال فناوری، سازماندهی ظرفیت‌سازی، ارائه مشاوره، تسهیل تبادل تجربه و آموزش درباره ایجاد و توسعه پارک های علم و فناوری و مراکز رشد است.

از طرفی، امسال شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان توسط «سازمان هم‌پیمانان جهانی مناطق اقتصادی ویژه» (GASEZ) به‌عنوان منطقه الگو در دستیابی به اهداف توسعه پایدار در سطح بین‌المللی انتخاب شد.

همچنین حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور در سفری که شهریور امسال به اصفهان داشت تاکید کرد که شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان پس از پارک پردیس تهران، دومین منطقه بین‌المللی نوآوری ایران می‌شود.

به گفته رییس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، این مجموعه امروز به درجه ای از علم و فناوری رسیده است که دفتر منطقه ای نوع دوم یونسکو برای آموزش و ترویج مفهوم پارک های علم وفناوری دنیا در آن راه اندازی شده و این موضوع افتخار و دستاورد بزرگی برای کشورمان است.

افزودن سه هزار محصول فناورانه به سبد علمی کشور

سیدمهدی ابطحی با اشاره به دستاوردها و موفقیت های شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در بیش از ۲۵ سال فعالیت، افزود: شرکت های فناور و دانش بنیان مستقر در این شهرک تاکنون بیش از سه هزار محصول فناورانه به سبد تولیدات علمی کشور افزوده اند، محصولاتی که از معضلات مهم فناوری کشور گره‌گشایی کرده اند.

وی، ایجاد پارک های علم و فناوری و توسعه شرکت های دانش بنیان را یکی از دستاوردهای بزرگ بعد از انقلاب اسلامی دانست و گفت: نخستین پارک علم و فناوری در اصفهان ایجاد شد و به رشد و توسعه شرکت های نوپا و فناور پرداخت.

ابطحی، رشد این شرکت ها و ارائه محصولات فناورانه آنها در بازار را یکی از موفقیت های بزرگ شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در حدود سه دهه گذشته دانست و افزود: این شرکت ها در دوران تحریم‌ها در حل مسائل و نیازهای صنعت به خوبی درخشیدند و بزرگترین پروژه های صنعتی استان و کشور را اجرا می کنند.

وی با بیان اینکه گردش مالی ۳۵۰ هزار میلیارد ریالی شرکت های مستقر در این شهرک در سال گذشته با حداقل مصرف انرژی و بدون تاثیر منفی در فضای شهری حاصل شد، اضافه کرد: این شرکت ها صادرات خوبی به‌ویژه در زمینه پلیمر و محیط زیست دارند.

وی با بیان اینکه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان از شرکت های نوپا حمایت می کند تا بتوانند ایده های خود را به محصول تبدیل و آن را در بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند، تصریح کرد: تصویب قوانینی مانند «جهش تولید» به حمایت از آنها کمک بسیاری کرد که دستاورد بزرگ و پیشرویی برای کشورمان به‌شمار می آید.

ابطحی تاکید کرد: ادبیات حاکمیت و مجموعه نظام در حمایت از شرکت های دانش بنیان به فرهنگسازی درباره این موضوع نیز کمک شایانی کرده و در استان نیز حمایت استانداری، اتاق بازرگانی و شرکت های فناور از همدیگر در این زمینه موثر است.

وی با تاکید بر اینکه در حوزه فناوری ما نسبت به کشورهای هسمایه برتری قابل توجهی داریم، افزود: محدودیت هایی هم در حوزه بین المللی وجود دارد اما اگر دیپلماسی قوی فناوری داشته باشیم شرایط بهتری برای حمایت از صادرات فراهم می شود.

اعتماد به جوانان، عامل اصلی موفقیت زیست بوم علمی اصفهان

ابطحی، عامل اصلی موفقیت زیست بوم علم و فناوری اصفهان به‌ویژه شهرک علمی و تحقیقاتی را اعتماد به جوانان دانست و گفت: حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار در یک و نیم سال گذشته برای بخش نوآوری اصفهان در نظر گرفته شد که نشان اعتماد صنعت به جوانان است.

وی، عمده اتکا صنایعی مانند فولاد را به شرکت های دانش بنیان خواند و افزود: این همگرایی آینده درخشانی را برای اصفهان و کشور رقم خواهد زد.

معاون توسعه فناوری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان نیز با اشاره به نقش شرکت های دانش بنیان در پیشرفت و استقلال اقتصادی، گفت: این شرکت ها موفق به برطرف کردن بسیاری از نیازهای حیاتی کشورمان شده اند.

احسان یزدیان افزود: اگر این شرکت ها نبودند، وابستگی شدیدی به کشورهای دیگر داشتیم و ممکن بود در صنایع مانند نیروگاهی، نفتی، فولادی و پزشکی دچار بحران شویم.

وی با اشاره به فعالیت حدود ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان تایید شده در کشور، خاطرنشان کرد: حدود ۱۰ درصد از آنها در استان اصفهان مستقرند.

به گفته وی، برخی از این شرکت ها در ابتدا با نیروهای بسیار کم در حد چهار تا پنج نفر کار خود را شروع کردند اما امروزه به شرکت های بزرگ با فروش چند هزار میلیارد ریال تبدیل و وارد بازارهای بزرگ اقتصادی و صادرات محصولات فناورانه شده اند.

یزدیان، سهم شرکت های دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورمان را ۲.۷ درصد اعلام کرد و گفت: این شاخص تا پایان برنامه هفتم باید به هفت درصد برسد یعنی با افزایش سهم تولید اقتصاد دانش بنیان به سمت تولید کالاهای با ارزش افزوده بیشتر و دوری از خام فروشی پیش برویم.

اصفهان به‌عنوان استان پیشتاز در عرصه علم و فناوری با سهم ۱۰ درصدی از کل شرکت‌های دانش بنیان کشور، رُتبه دوم را از این لحاظ در بین استان‌ها دارد.

شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در جوار دانشگاه صنعتی و در شمال کلانشهر اصفهان مستقر است.

چشم انداز این شهرک در افق سال ۱۴۰۶ دست‌یافتن به جایگاه نخست در خلق نوآوری و توسعه فناوری در منطقه غرب آسیا، الگوی زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور با بالاترین انعطاف‌پذیری و تاثیرگذاری در اقتصاد دانش‌بنیان و دارا بودن سهم قابل توجه از اقتصاد دانش‌بنیان در سطح ملی و استانی است.