محمد رضا حسنی -باخبرباش

در اوایل دهه 90 و حتی تا همین اواخر اگر مطلبی در مورد امکان زلزله های عمیق زمین یا فرو نشست در اصفهان منتشر میشد رسانه و خبرنگار به بدبینی متهم می شدند و یا شاید هم مورد تمسخر قرار میگرفتند .گاهی اوقات هم افراد منصفی می‌گفتند؛ «ممنون که هشدار می‌دهید و به فکر اصفهان هستید.» اما داستان در حد یک آینده‌نگری بود و اصلاً جدی گرفته نمی‌شد و بسیاری از هشدارهایی که امروز هم منتشر می شود شاید یک دهه دیگر یا چند سال دیگر سر باز کنند و دیگر برای بسیاری از کارها چیزی جز پشیمانی باقی نماند ،داستان بی آبی زاینده رود ،مرمت و نگهداری آثار تاریخی ،  قحطی و کمبود آب ، برداشت های بی رویه از منابع زمینی و زیر زمینی و معادن مختلف طبیعی و ملی ، حیات وحش ، توسعه های ناموزون صنعتی و ساختمانی و دهها هشدار و مشکل و چالشی که امروزه فقط در حد هشدار دیده و شنیده می شود . 

همانطور که گفته شده ما ده سال وقت داشتیم که جلوی این بحران را بگیریم. ولی عادت داریم که مسائل را جدی نگیریم. مسئولین ما عادت دارند که بگویند: «فعلاً که اولویت نیست!» یا مثلاً خشکسالی را بهانه کنند که زاینده‌رود مهم‌تر است. غافل از اینکه همان خشکسالی‌ها مقدمه فرونشست زمین شد.
مافیای آب، پارتی دارها و آن‌ها که قانون را دور می‌زنند در سایه بی نظارتی، صدها چاه غیرقانونی زدند. چاه‌هایی که هزینه‌اش می‌توانست زاینده‌رود را از خشکسالی نجات بدهد ولی هیچگاه به‌درستی مدیریت نشد.
زمین را مکیدند و مکیدند. استخر زدند. گلخانه زدند. به بهانه کشاورزی ویلا ساختند و کار به جایی رسید که کشاورز شرق اصفهان حتی اگر چاه 200 متری هم بزند دیگر به آب نمی‌رسد.
کم‌کم زمین عصیان کرد. طغیان کرد و فریاد کشید و حالا ما داریم نعره‌هایش را در ترک‌های خیابان‌ها و ابنیه تاریخی ، مدارس ، خانه ها و خیابان های  اصفهان می‌بینیم. ما خودمان این بلا را سر اصفهان آوردیم.
مسئولین ما هم عادت دارند، اول جدی نگیرند و وقتی که کار به مرحله فاجعه رسید و اولویت‌دار شد. به‌جای عملگرایی فقط مدام کمیسیون و جلسه پشت جلسه بگذارند. کارها را گردن هم بیندازند و فقط شروع به مصیبت سرایی کنند. اصفهان هم آن طرف در کوران خشکسالی و سکته فرونشست هر روز در مصیبت فرو برود.
ما را چه به آینده‌پژوهی و آینده‌نگری! ما که در توزیع مرغ و تخم‌مرغ و قوت غالب مردم هم مانده‌ایم و اگر تاکنون بلای سنگین و محسوسی بر سر نصف جهان نیامده است شاید فقط رحمت و لطف الهی بوده و بس .

بر اساس  اندازه‌گیری‌هایی که خردادماه سال گذشته تا مردادماه امسال توسط دانشگاه آزاد اصفهان انجام شده  ، تقریباً حداکثر نرخ فرونشست زمین در برخی از مناطق اصفهان ۱۰ تا ۱۸.۵ سانتی‌متر است، در بازه یک ساله هنوز نتایج خروجی‌ها به صورت رسمی از سوی سازمان زمین شناسی ارائه نشده است، بنابراین اکنون پیش‌آوری اطلاعات برمبنای نتایج گزارش جلسات مختلف عنوان می‌شود.بنابراین ۱۸.۵ سانتی‌متر نرخ سالیانه فرونشست زمین در بعضی از نقاط اصفهان و دشت‌ها با ارقام حاصل از نتایج نقشه‌برداری زمین‌شناسی و سنجش از راه دور یا ماهواره‌ای کاملاً انطباق دارد و اکنون در نرخ فرونشست رخداد تازه و ویژه‌ای صورت نگرفته که بگوییم روند کاهشی داشته است.

کارشناسان در رابطه با راهکارهای کنترل فرونشست زمین در اصفهان معتقدند به‌صورت منطقی باید برنامه‌ریزی‌های لازم اجرایی شود تا بیش از این به شهر تاریخی و فرهنگی اصفهان آسیب وارد نشود؛ چراکه با فقدان تصمیمات قانونی و پیگیری برنامه‌ها، چنان‌چه سفره‌های آبخوان تخلیه و ساختمان‌های تاریخی ترک بخورند با آسیب‌های بیشتر و برگشت‌ناپذیری روبه‌رو خواهیم شد، بنابراین خیلی زودتر باید به فریاد بی‌صدای فرونشست نصف‌جهان رسید.