بازار بزرگ اصفهان در نزدیکی مسجد جامع این شهر قرار دارد و از زمان‌های قدیم به عنوان یکی از بازارهای بزرگ دنیای اسلام به شمار می‌رفته است؛ در دوران صفویه در قسمت‌های مختلف بازارهای زیادی ساخته شده و از آنجایی که در آن بازه زمانی پایتخت حکومت صفویه اصفهان بود، بناهای مهم زیادی از آن دوران در این شهر به جا مانده است که یکی از آن‌ها همین بازار بزرگ اصفهان است. این بازار که از سر در قیصریه آغاز می‌شود و تا سر در مسجد اصفهان ادامه پیدا می‌کند، آثار تاریخی زیادی را درون خود جای داده است، به این صورت که با رفتن به این بازار قدیمی می‌توانید کاروانسراهایی از دوران صفویه و قاجاریه مانند تیمچه ملک و گلشن را ببینید.

با وجود اهمیتی که این بازار بر اقتصاد شهر اصفهان دارد اما همواره مشکلاتی از جمله نبود ایمنی لازم در برابر آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی، ریزش سقف و دیوار همراه با بازار اصفهان بوده است و بارها حادثه آفریده است.

مسأله ایمنی بازار باید جدی گرفته شود

هفته گذشته بود که یک کارگاه طلاسازی در کوچه یخچال به طور صددرصدی در آتش سوخت، این کارگاه طلاسازی با سه سالن تودرتو با موقعیت بسیار خاص و دسترسی بسیار سخت طعمه حریق شده بود و ۱۱ سیلندر ۱۱ کیلویی گاز و ۴ سیلندر اکسیژن و کمپرسور باد داخل کارگاه بود و بسیار حریق خطرناکی برای آتش‌نشانان بود و اگر یکی از این کپسول‌ها منفجر می‌شد، تلفات جانی به دنبال داشت.

به گفته کاوه آهنگران، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی اصفهان اگر این حادثه در روز اتفاق می‌افتاد خودروهای آتش‌نشانی قابلیت عبور نداشتند و فاجعه‌ای به بار می‌آمد.

وی با تأکید بر اینکه مسأله ایمنی بازار باید جدی گرفته شود، گفت: کارگاه‌داران موارد ایمنی را رعایت کنند و از قرار دادن کپسول گاز و اکسیژن در داخل کارگاه خودداری کنند و در فضای بیرون از کارگاه نگهداری کنند.

رقم خوردن حوادثی از این دست در بازار بارها زنگ هشدار را برای مسؤولان به صدا در آورده تا پیش از آن که این حوادث تبدیل به فاجعه شوند، اقداماتی را برای ایمن‌سازی انجام دهند.

سدمعبر کسبه امکان عبور خودروهای آتش‌نشانی را سلب کرده است

اماکن و معابر بازارهای شهر اصفهان از نظر عرض گذر، قابلیت عبور وسایل اطفاییه بزرگ و سنگین را ندارد و با توجه به طول بازار و کاربری‌های متفاوتی که در آن وجود دارد، می‌طلبد میراث فرهنگی توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد؛ مکان عبور خودروهای آتش نشانی در هنگام وقوع حوادث در بازار اصفهان به دلیل سد معبر صنوف مختلف وجود ندارد، در سقف بازار اصفهان شبکه‌ای از کابل‌های برق به شکل تار عنکبوت قرار گرفته که هر لحظه احتمال اتصال و حریق وجود دارد.

به نظر می‌رسد مهمترین راهکار تأمین ایمنی بازار، ساماندهی شبکه سیم‌های برق، برقراری امکان رفت و آمد آسان و تردد امکانات آتش‌نشانی در مواقع بروز حادثه است.

بیشتر مغازه‌های بازار اصفهان ایمنی و استاندارد‌های لازم را ندارند

علی قاسم‌زاده، شهردار اصفهان نیز درباره ایمنی بازار می‌گوید: حادثه ریزش ساختمان متروپل در آبادان هشداری بود که سایر شهر‌ها نیز همانطور که مقام معظم رهبری و رئیس جمهور در پیام‌های خود اشاره کردند، مراقبت‌های لازم را انجام دهیم؛ این اتفاقات باید ما و مسؤولان در دستگاه‌های ناظر را متوجه کند که در ساخت‌وساز‌های جدید و کنترل ساختمان‌هایی که در گذشته ساخته شده است، دقت بیشتری داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه هفته گذشته در بازار اصفهان دو حادثه آتش‌سوزی اتفاق افتاد که نگرانی ما را دو صد چندان کرد، گفت: در بازار اصفهان به طول ۸ کیلومتر، ۱۲ هزار شغل و مغازه وجود دارد که اکثر آن‌ها ایمنی و استاندارد‌های لازم را ندارند، البته شهرداری و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط پای کار آمده‌اند و کنار هم قرار گرفته‌اند، اما انتظار می‌رود بازاریان نیز پیشگام شوند و برای ایمنی بازار در بخش‌های مختلف از جمله وضعیت برق، سد معبر و احداث ایستگاه آتش‌نشانی، مطالبه‌گر باشند.

قاسم‌زاده با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد بازاریان هنوز عمق تهدید ناایمن بودن بازار را درک نکرده‌اند، در حالی که اگر  اتفاق غیرقابل کنترلی رخ دهد، فاجعه زیان‌باری را شاهد خواهیم بود، بیان کرد: بازاریان باید بدانند دستگاه‌های ذی‌ربط برای تأمین امنیت شغلی آن‌ها در بازار تلاش می‌کنند و علاوه بر این باید پیشگیری و اقدامات لازم را نیز انجام دهیم.

برای کمک به امنیت ایمنی بازارها و پاساژها اعلام آمادگی می‌کنیم

 رسول جهانگیری، رئیس اتاق اصناف اصفهان  با اشاره به ایمنی بازار اصفهان اظهار داشت: اتاق اصناف بارها اعلام کرده است که به صورت افتخاری برای ایمنی بازار همراهی و کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه متولی بازار میراث فرهنگی و شهرداری است، گفت: بارها در راستای تعامل با مدیران شهری و میراث فرهنگی اعلام کرده‌ایم که هر گونه فعالیتی که می‌خواهند برای ایمنی بازار انجام دهند آماده کمک هستیم و برای تعویض سیم‌کشی و مباحث آتش‌نشانی نیز اعلام آمادگی کرده‌ایم.

جهانگیری ادامه داد: اصنافی که باید بر اساس قانون از آتش‌نشانی استعلام بگیرند و آتش‌نشانی باید تأیید کند، صنوفی هستند که رسته آن مشخص است و تا تأییدیه آتش‌نشانی نباشد کاری انجام نمی‌دهند و سایر صنوفی که ملزم به تأیید آتش‌نشانی نیستند را اعلام کرده‌ایم که کمک کنند.

رئیس اتاق اصناف اصفهان با اشاره به سد معبر در بازار گفت: مخالف ایجاد سدمعبر توسط کسبه بازار هستیم، یکی از زیبایی‌های بازارهای قدیمی حفظ فضای تاریخی و قدیمی‌شان است اما نه اینکه سدمعبر کنند و مانع از امدادرسانی در حادثه‌ای شوند.

وی خاطرنشان کرد: بازار بزرگ اصفهان ارزش بسیار بالایی دارد اما بازارهای دیگری هم داریم که آتش‌نشانی و شهرداری احساس خطر و ناامنی می‌کنند، بنابراین در راستای تعامل و همراهی کردن کسبه اما نه اجبار، چون جایی که قانون وظیفه برای ما قرار داده، می‌توانیم اجبار کنیم، اما جایی که وظیفه قانونی نداریم در راستای تعامل برای کمک به امنیت ایمنی بازارها و پاساژها آمادگی داریم کسبه را بر اساس فراخوانی که می‌ کنیم همکاری لازم را با دستگاه‌های متولی داشته باشند.

مخاطرات بازار اصفهان شناسایی شده است

منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان  با بیان اینکه راسته بازار اصفهان حدود ۸ کیلومتر طول دارد و بیش از ۱۲ هزار واحد صنفی در داخل بازار و اطراف آن استقرار دارند، اظهار داشت: در دو سال گذشته تیمی برای شناسایی مخاطرات بازار اصفهان تشکیل شد، دو سال بر روی مخاطرات بازار کار شد و همه مخاطرات شناسایی شد.

وی با بیان اینکه در بحث سازه و سقف بازار موارد ناایمن شناسایی شد، افزود: بازدیدهای ایمنی مشترک اتاق اصناف به همراه آتش‌نشانی از واحدهای صنفی در مجموعه میدان امام با اولویت مشاغل پر خطر و ابلاغ هشدارهای ایمنی به واحدهای صنفی و پیگیری رفع نواقص ایمن‌سازی تمام خدمات در حال انجام است؛ بازدیدهای ایمنی برای همه بازارهای مهم از جمله بازار شهرضا، کاشان و نایین صدق می‌کند و باید شهرداری‌ها ارزیابی ایمنی بازار را انجام دهند.

شیشه‌فروش با بیان اینکه استفاده از رنگ و کپسول‌های اکسیژن در بعضی از صنوف مخاطره‌آمیز است، گفت: یک طرح پژوهشی به عنوان ارزیابی ریسک حریق مجموعه میدان امام توسط میراث فرهنگی از طریق دانشگاه اصفهان تهیه شده و قرار شد آتش‌نشانی اصفهان و مدیریت بحران الزامات دستگاه‌ها را در قالب طرح پاسخ به بحران و کاهش خطر بازار در برابر حریق و حادثه تهیه کنند.

استقرار سامانه‌های اطفای حریق در بازار اصفهان

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه تاکنون حریق‌های بسیاری در این بازار پیش آمده است، افزود: ۳ محل توسط شهرداری در راسته بازار جانمایی شده و در اسرع وقت این زمین‌ها تملک می‌شود و سازمان آتش‌نشانی اصفهان سامانه‌های اطفای حریق را در آن استقرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه تیم‌های گشت، نظارت و ایمنی را در بازار تقویت کرده‌ایم تا اگر موردی پیش آمد سریع اطلاع‌رسانی شود، بیان کرد: آموزش صنوف بسیار مهم است، بنابراین اتاق اصناف موظف شد از طریق اتحادیه‌ها و آتش‌نشانی و شرکت برق در راستای مسائل ایمنی دوره‌های آموزشی را برای همه صنوف برگزار کند.

شیشه‌فروش ادامه داد: ۳ پست برق با هدف پیشگیری از حوادث برق و ایمن‌سازی شبکه‌ها در سراهای ملک‌التجار، گلشن و مخلص پیش‌بینی شده و یکی از آن‌ها با هزینه ۶۰۰ میلیون تومان در سرای ملک‌التجار اجرا شده است و مقرر شد ۲ پست دیگر تا ۳ ماه دیگر توسط شرکت برق نصب شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: مقرر شد در راستای اجرای طرح‌های نوسازی و بهسازی میدان امام علی(ع) تا میدان امام خمینی(ره) شهرداری اصفهان نسبت به بازسازی و ایمن‌سازی مقاطع پر خطر، سقف دیوارها، راسته بازار و ستون‌ها اقدام کند.

وی با تأکید بر ساماندهی ترافیک در اطراف بازار گفت: مقرر شد شهرداری اصفهان به همراه پلیس راهور و اتاق اصناف نسبت به ساماندهی ترافیک و تردد در محور بازار اقدام کنند و برای پارک موتورسیکلت و خودرو در ورودی بازار محدودیت قائل شوند.

برای هر یک از مخاطرات بازار برنامه عملیاتی تدوین شده است

شیشه‌فروش با بیان اینکه برای هر یک از مخاطرات بازار برنامه عملیاتی تدوین شده است و مطالعات در حال انجام است و قرار است در یک برنامه پایدار بازار ایمن شود، افزود: میراث فرهنگی باید از وزارت میراث فرهنگی برای ابنیه تاریخی کل استان و مجموعه میدان امام و بازار تاریخی اعتباراتی برای پیشگیری از حریق و فرونشست زمین به ویژه محدوده‌های پل‌های تاریخی و مجموعه میدان امام بگیرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه اداره برق مقرر شد در راسته‌های بازار ایمن‌سازی شبکه برق را انجام دهد که تاکنون ۱.۵ کیلومتر را با هزینه بیش از یک میلیارد تومان ایمن کرده و مابقی را هم ایمن کند، گفت: واحد نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان موظف شد طراحی و جانمایی و نصب و تجهیز جعبه‌های آتش‌نشانی را در مسیر بازار برای دسترسی سریع عوامل آتش‌نشانی به آب مورد نیاز برای اطفا انجام دهد همچنین توزیع کپسول‌های آتش‌نشانی و لوازم اطفای حریق دستی در بسیاری از صنوف تأکید شد.

ایجاد سد معبر توسط کسبه بازار در مسیر رفت و آمد است

مهدی بقایی، معاون محیط زیست و خدمات شهری  در اصفهان اظهار داشت: ایمنی بازار در چند هفته اخیر بسیار پیگیری و مورد توجه واقع شده است.

وی با بیان اینکه دو ایستگاه آتش‌نشانی نزدیک بازار داریم، گفت: وضعیت بازار از نظر ایمنی شرایط مناسبی ندارد و در حالت هشدار هستیم و باید همه بخش‌های مختلف برای ایمن‌سازی بازار به میدان بیایند.

بقایی با بیان اینکه با وجود مشاغل مختلف در بازار امکان حریق وجود دارد، افزود: مشکل دیگر بازار ایجاد سدمعبر توسط کسبه بازار در مسیر رفت و آمد است، اگر حریقی نباشد و اتفاقی غیر از آن بیفتد شرایط بحرانی است و امکان دارد به دلیل سدمعبر یک فاجعه اتفاق بیفتد.

 معاون  محیط زیست و خدمات شهری شهرداری اصفهان با بیان اینکه چندین مرتبه با کسبه بازار مسیر سد معبر را باز کرده‌ایم اما دوباره به شرایط قبل بازگشته است، بیان کرد: چندین بار با اتاق اصناف نامه‌نگاری کرده‌ایم و از انجمن اسلامی بازار خواسته‌ایم که خودایمنی در بازار اتفاق بیفتد که شاهد آن نیستیم.

وی با بیان اینکه بیشتر مغازه‌های بازار کپسول آتش‌نشانی ندارند و وضعیت سیم‌کشی برق در بازار مناسب نیست، عنوان کرد: کمک اصناف برای ایمنی بازار لازم است.

بقایی با بیان اینکه مقرر شد در چند نقطه بازار ایستگاه آتش‌نشانی موقت بزنیم، افزود: اگر اتفاقی افتاد ماشین‌های کوچک آتش‌نشانی هم نمی‌توانند به دلیل شلوغی بازار و سدمعبر به موقعیت برسند.

معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری اصفهان با بیان اینکه شیرهای آتش‌نشانی در کل بازار باید نصب شود و در بودجه امسال دیده شده است، خاطرنشان کرد: همه دستگاه‌ها برای ایمنی بازار باید به یک همفکری برسند، چرا که بازار بسیار حساس است.

کسبه‌ها باید به این نکته واقف شوند که مغازه‌های خود را ایمن کنند

وی با تأکید بر اینکه خودایمنی مغازه‌ها بسیار مهم است و باید کسبه‌ها به این نکته واقف شوند که مغازه خود را ایمن کنند، گفت: پشت بازار که بیشتر انبار و کارگاه‌های طلاسازی است، مشمول بند ۲۰ است و بیشتر در معرض حریق هستند و دسترسی به بازار را سخت می‌کند.

بقایی با تأکید بر اینکه در مجموع یک شرایط ناایده‌آل و بحرانی را طی می‌کنیم، تصریح کرد: شهرداری در چند روز اخیر چندین جلسه در باب حساسیت‌سازی بازار و ایمنی آن با دستگاه‌ها برگزار کرده است.

معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری اصفهان ادامه داد: سازمان آتش‌نشانی چندین بار نامه‌نگاری درباره ایمنی بازار و سایر نقاط ناایمن شهر اصفهان انجام داده است، اگر نیروی انتظامی، انجمن اسلامی بازار، اداره برق، اصناف به میدان بیایند، امیدوار هستیم در چند ماه آینده به نقطه‌ای برسیم که بحران ناایمن بودن بازار کاهش پیدا کرده است.

وی با اشاره به اینکه بعضی از این منازل اطراف میدان به کارگاه و انبار تبدیل شد‌ه‌اند، خاطرنشان کرد: مجتمع‌های طلا در حال ساخت است تا کارگاه طلاسازی از بازار خارج شوند؛ شغل هایی که مشمول بند ۲۰ هستند باید از بازار باید خارج شوند و اخطارهای لازم به آن‌ها داده شده است.

بازار میدان امام(ره) از نظر ایمنی پرخطر است

ابراهیم مطلبی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان با بیان اینکه بازار میدان امام(ره) از نظر ایمنی پرخطر است، افزود: بازاریان باید برای ایمنی بازار با آتش‌نشانی همکاری کنند.

 وی بیان کرد: بازار اصفهان به‌جهت بافت فرسوده و قدیمی که دارد، همچنین نبود دسترسی‌ها، موانع موجود در بازار، سد معبرها، تغییر کاربری‌ها و انبارهای مخفی باعث شده است که بازار به پرخطرترین مکان تبدیل شود.

مطلبی ادامه داد: در صدد اجرای طرح ساماندهی بازار همچون تبریز و کشیدن خطوط تردد با عرض سه متر در میانه بازار اصفهان بودیم تا ۷۰ سانتی‌متر نیز برای چیدمان کالای مغازه‎‌ها قرار دهیم، اما بازاریان همکاری نکردند.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان گفت: وجود مشاغل کارگاهی در مجاورت فروشگاه‌هایی با بار حریق زیاد همانند فروشگاه‌های پوشاک از مخاطرات عمده بازار به شمار می‌رود، بنابراین بسیاری از کارگاه‌ها باید به خارج از بافت بازار منتقل شوند.

وی با بیان اینکه امکان عبور خودروهای آتش نشانی در هنگام وقوع حوادث در بازار اصفهان به دلیل سد معبر صنوف مختلف وجود ندارد، عنوان کرد: در سقف بازار اصفهان شبکه‌ای از کابل‌های برق قرار گرفته که هر لحظه احتمال اتصال و حریق وجود دارد.

مطلبی با تأکید بر اینکه عزم ما ایمن‌سازی بازار است، تصریح کرد: در بازار بزرگ اصفهان کاربری‌های خطرناکی از جمله کارگاه‌های طلاسازی فعالیت دارند، در این کارگاه‌ها از کپسول‌های ۱۱ کیلوگرمی گاز مایع و کپسول‌های هوا استفاده می‌شود که بسیار خطرآفرین است و نمونه این حادثه را چند روز گذشته در بازار اصفهان داشتیم که به علت حضور به موقع آتش نشانان با وجود دسترسی بسیار سخت اطفا شد.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: از کسبه درخواست می‌کنیم، موارد ایمنی را مدنظر داشته، کپسول ایمنی در مغازه‌های خود داشته باشند.

بازار اصفهان با وضعیت کنونی، هر لحظه آبستن حادثه‌ای است

ریزش غم‌انگیز ساختمان تجاری متروپل در آبادان، زنگ خطر را برای همه ساختمان‌های ناایمن کشور به صدا در آورد، حادثه آتش‌سوزی در بازار تهران، در پاساژ تیراژه، در بازار تبریز در بناهایی مانند ساختمان قدیمی پلاسکو و در حال حاضر متروپل فقط بی‌توجهی نسبت به اهمیت ایمن‌سازی بناهای مختلف را نشان می‌دهد.

 بازار اصفهان یکی از بازارهای مهم از نظر تاریخی، اقتصادی، اجتماعی است، طراحی غیراصولی اماکن و معابر به همراه ارزش اقتصادی بالای کالاهای موجود در این بازار باعث شده است که به یکی از حوزه‌های پر اهمیت از نظر ایمنی تبدیل شود. بازار اصفهان این روزها در شرایط قابل قبولی به سر نمی‌برد و از بی‌توجهی و ناایمنی رنج می‌برد.

 پلاسکو و متروپل تلنگری بود برای مسؤولان، متولیان و صاحبان مغازه که دستگاه‌های اجرایی باید به آن توجه کنند، پیشگیری باعث می‌شود تا شاهد چنین اتفاقات تلخی نباشیم؛ همه مسؤولان و کسبه از میزان فرسودگی بازار و ناایمن بودن آن خبر دارند، اما اقدامات ایمن‌سازی در آن با سرعت کمی پیش می‌رود.

بازار اصفهان با وضعیت کنونی، هر لحظه آبستن حادثه‌ای است، حوادثی که می‌تواند زندگی اقتصادی و اجتماعی تعدادی از مردم ساکن این شهر را تحت تأثیر قرار دهد، پس تا دیر نشده باید برای ایمن‌سازی آن اقدام شود و این ممکن نیست مگر با همت مسؤولان و همکاری بازریان و اصناف.