محمد مهدی عبدلی - نگاه کویر

هر مـاه کم ‌و بیش اخبـارش را می‌شنویم و سال‌هاست این دومینوی مرگ در گوش مردم اصفهان تکرار می‌شود و کم‌کم دارد به یک عادت تبدیل می‌شود تا دیگر اصفهانی‌ها از سقوط مرگبار فردی دیگر از کوه صفه تعجب نکنند.
کوه صفه معروف به بام اصفهان، نام کوهی است از سلسله کوه‌های زاگرس در پایانه جنوب جغرافیایی اصفهان که از شمال به جاده کمربندی، از غرب به کوه‌های تخت رستم و دره خان، از شرق به شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی و از جنوب به اراضی باز، شاه کوه و خط‌آهن محدود می‌گردد.
با ارتفاع نهایی 2250 متر در قله اصلی، ظاهرش خیلی کوتاه و آرام به نظر می رسد ولی همین کوه نه چندان بلند تاکنون میعادگاه مرگ هزاران کوهنورد حرفه ای یا مردم معمولی اصفهان بوده که یک روز از سر کنجکاوی یا ورزش به این تفرجگاه رفته اند.
در میان این‌همه زیبایی کوه صفه اصفهان، مسیرهایی خطرناک و پرچالش وجود دارد که گاهی نیاز به حمایت و پشتیبانی با طناب دارد و گاهی هم نیاز به کار تیمی و حمایت حرفه‌ای دارد و ازآنجایی‌که برخی از گردشگران اطلاعی از این وضعیت ندارند، قدم به بیراهه می‌گذارند و فراموش می‌کنند که صعود به قله امری اختیاری است و فرود از آن اجباری هست.
یکی از ویژگی‌های مهم کوهستان صفه وجود صخره‌های بزرگ و بلند در نقاط مختلف آن است که از نظر کوهنوردی تخصصی و آموزش سنگ‌نوردی، امکان بسیار خوبی برای گسترش ورزش کوهنوردی در منطقه اصفهان به وجود آورده است. در سال‌های اخیر با تبدیل کافه خاچیک به پناهگاه و پایگاه کوهنوردی و اصلاح مسیرهای دشوار، خدمات مربوط به فعالیت‌های کوهنوردی بهبود نسبی پیدا کرده است.
اما این منطقه کوهستانی به‌عنوان یک گردشگاه و نه به‌عنوان یک قله معروف کوهنوردی کشوری تلفات زیادی را به مردم اصفهان و سایر کوهنوردان ایرانی تحمیل کرده است و قطعاً ضروری به نظر می‌رسد که این تلفات آسیب‌شناسی شده و مدیریت بحران بیشتری بر کوهنوردی در این قله، نظارت عمومی و ورزشی و ایجاد کمپ‌ها و گروه‌های نجات و سایر اقدامات برای کاهش این تلفات و حفاظت جان کوهنوردان صورت پذیرد. کوه صفه برای گردشگران یک مقصد طبیعی تفرج است و برای کوهنوردان، مقصد ورزشی و ماجراجویی خاص هست. این دو وجه از شخصیت صفه درهم‌تنیده است و گاهی تراژدی‌هایی را هم رقم زده است. کوه صفه خلوتگاه افرادی است که دلشان که می‌رنجد دل‌تنگ و دل‌سرد، قدم در کوهی می‌گذارند که اغلب مهربانانه آنان را بر بلندایش می‌نشاند.
مدیریت شهری اصفهان در کنار سازمان ورزش و جوانان، فدراسیون کوهنوردی و مدیریت منطقه تفریحی صفه باید با هماهنگی و ایجاد تمهیدات و زیرساخت‌های لازم از صعود افراد آماتور یا بدون تجهیزات و راهنما به مناطق بلند کوه صفه جلوگیری کرده و با منطقه‌بندی و حفاظت بیشتر جلوی تلفات بیشتر در این منطقه را بگیرند.
به‌آسانی می‌توان یک منطقه کوهنوردی بی‌خطر تا ارتفاع 500 متری ایجاد کرد و با حصار کشی و گماردن دوربین ها و نگهبان عبور از این منطقه و صعود حرفه ای ورزشکاران را کنترل کرد.
گاهی حتی افراد گمشده در این کوه، برای امدادگران شناخته شده نیستند چرا که صعودشان در هیچ دفتر یا سندی ثبت نشده است و هلال‌احمر فاقد اطلاعات لازم از گروه‌های صعودکننده برای یافتن مفقودین بوده است. کمااینکه در فصول سرد و زمستان باید این تمهیدات چندبرابر شود و مشخصات کلیه صعودکنندگان با کنترل کامل در دامنه ثبت شود و اطلاعات کامل که از کدام مسیر صعود می‌کنند یا مهارت حرفه‌ای و نقاط ضعف و قوتشان ثبت شود و توسط تکنولوژی‌های لازم رصد شوند.
سال گذشته حتی روز سیاهی را داشتیم که سه مرد در جهت‌ها و ساعات مختلف در این کوه سقوط کرده و جان سپردند. امیدواریم با این هشدار و توسعه زیرساخت‌های حفاظتی و مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق دیگر شاهد چنین حوادث مرگباری در کوه صفه اصفهان نباشیم.