مهارت‌های حفظ سلامت روان کودکان و خانواده‌ها در شرایط بحران
ایسنا/اصفهان عضو هیئت علمی دانشگاه گروه مشاوره دانشگاه اصفهان گفت: در بحران‌های مسلحانه، اضطراب و ترس روانی افزایش می‌یابد؛ کنترل اخبار، آموزش مهارت‌های آرام‌سازی و حمایت عاطفی، کلید حفظ سلامت روان کودکان و خانواده‌ها است.
زهرا عسگری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در شرایط جنگ یا بحران‌های مسلحانه، شایع‌ترین آسیب‌های روانی شامل اضطراب، ترس و نگرانی مفرط، استرس حاد، افسردگی، اختلالات خواب و مشکلات تمرکز است. برای شناسایی و کنترل این آسیب‌ها در مراحل اولیه، مهم است که افراد علائم اولیه مانند بی‌قراری، تغییرات در رفتار خواب و تغذیه، احساس ناامنی یا ترس شدید را جدی بگیرند. حمایت اجتماعی، گفت‌وگو با افراد مطمئن و مراجعه به متخصصان روان‌شناسی در صورت نیاز از راهکارهای مؤثر هستند.
وی افزود: فضای مجازی با انتشار لحظه‌ای اخبار و تصاویر خشونت‌آمیز نقش مهمی در تشدید اضطراب و اختلالات روانی دارد. این محتواها می‌توانند احساس ناامنی، ترس و بی‌ثباتی را در جامعه افزایش دهند؛ به‌ویژه در نوجوانان و جوانان که بیشتر تحت تأثیر رسانه‌ها قرار دارند. تماشای مداوم این تصاویر ممکن است منجر به اضطراب مزمن یا اختلالات اضطرابی شود؛ بنابراین کنترل مصرف اخبار و آموزش مهارت‌های مدیریت استرس اهمیت دارد.
عضو هیئت علمی گروه مشاوره دانشگاه اصفهان بیان کرد: کودکان هنگام مواجهه با اخبار جنگ و خشونت بیشتر در معرض ترس‌های غیرمنطقی، احساس ناامنی، اضطراب و سردرگمی قرار می‌گیرند. والدین باید پاسخ‌هایی صادقانه، اما آرام بدهند که واقعیت را بدون ایجاد ترس یا انکار نشان دهند. مثلا می‌توانند توضیح دهند که چه اتفاقاتی افتاده، اما بر اهمیت امنیت خانواده تأکید کنند و اطمینان دهند که مراقبت‌هایی انجام می‌شود تا آن‌ها ایمن بمانند.
عسگری اظهار کرد: بهتر است کودکان را کامل از اخبار فضای مجازی دور نگه نداریم، بلکه شیوه‌ای تدریجی و آگاهانه برای توضیح شرایط به آن‌ها انتخاب کنیم. این کار شامل محدود کردن زمان مصرف اخبار، استفاده از زبان مناسب سن کودک و پاسخ‌گویی به سؤالات آن‌ها با صداقت، اما بدون ایجاد وحشت است تا حس امنیت آن‌ها حفظ شود.
وی افزود: نشانه‌های هشداردهنده PTSD شامل تکرار خاطرات تلخ(بازگشت‌های ذهنی)، کابوس‌ها، احساس بی‌حسی عاطفی، اجتناب از مکان‌ها یا موضوعات مرتبط با حادثه، تحریک‌پذیری زیاد یا مشکلات خواب است. زمانی باید به روان‌شناس مراجعه کرد که این علائم بیش از چند هفته ادامه یابد یا شدت آن‌ها زندگی روزمره فرد را مختل کند.
عضو هیئت علمی گروه مشاوره دانشگاه اصفهان برای تقویت تاب‌آوری خانواده‌ها در شرایط بحرانی پیشنهاد کرد: حفظ ارتباط مؤثر میان اعضا، ایجاد محیط امن و حمایتگر، تمرکز بر فعالیت‌های مثبت مانند ورزش یا هنر، آموزش مهارت‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن، کاهش مصرف اخبار منفی و فراهم کردن فرصت‌هایی برای ابراز احساسات، همچنین اهمیت دادن به نیازهای عاطفی کودکان و بزرگسالان برای کاهش احساس ناامنی و خشم است.
