نوزادان بازندگان خاموش عدم حمایت ساختاری از مادران شاغل
اصفهان-ایرنا- نبود حمایت‌های ساختاری همچون مرخصی کافی، فضای مناسب شیردهی و انعطاف در محیط کار، نوزادان را به بازندگان خاموش یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سلامت کشور تبدیل کرده است.
به گزارش ایرنا، «تغذیه با شیر مادر، اولویت امروز، سلامت فردا» شعار امسال در هفته جهانی تغذیه با شیر مادر است که بر اهمیت فوری و آینده‌نگر این نوع تغذیه تأکید دارد.
با اینکه شیر مادر به عنوان کامل‌ترین، ایمن‌ترین و ضروری‌ترین تغذیه برای نوزاد شناخته می‌شود و نقش حیاتی در سلامت جسمی و روانی کودک دارد، بسیاری از نوزادان مادران شاغل از بهره‌مندی کامل از این روش محروم مانده‌اند.
کمبود امکانات حمایتی در محیط‌های کاری، مرخصی ناکافی زایمان، نبود مکان مناسب برای شیردهی یا ذخیره شیر و حتی فشارهای شغلی و اجتماعی، سبب شده است تا این گروه از مادران در عمل از چرخه اجرای موفق سیاست‌های تغذیه نوزاد با شیر مادر عقب بمانند.
مسوول واحد سلامت کودکان و نوزادان و کارشناس بیمارستان‌های دوستدار کودک معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اهمیت این موضوع گفت: حمایت از شیردهی نه‌تنها سلامت جسمی و روانی مادر و نوزاد را تضمین می‌کند، بلکه نسل آینده را نیز از بیماری‌های مزمن، سوءتغذیه و نابرابری‌های سلامت محافظت خواهد کرد.
مریم کاظمی تأکید کرد: شیر مادر کامل‌ترین، ایمن‌ترین و طبیعی‌ترین تغذیه برای نوزاد است و از ابتلا به بیماری‌های عفونی، اسهال، عفونت‌های تنفسی، دیابت نوع یک و دو، چاقی و حتی برخی سرطان‌ها پیشگیری می‌کند.
وی همچنین کاهش خطر سرطان پستان و تخمدان، کاهش خونریزی پس از زایمان و بازگشت سریع‌تر رحم به وضعیت طبیعی را از فواید شیردهی برای مادران اعلام کرد.
کاظمی نرخ تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه نخست زندگی در استان اصفهان را ۶۵ درصد اعلام کرد و افزود: این آمار نتیجه تلاش‌های آموزشی و ترویجی گسترده است اما هنوز هم عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همچون نوع زایمان، اشتغال مادر و سطح سواد خانواده‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
مادران شاغل؛ حلقه فراموش‌شده در زنجیره حمایت
وی با اشاره به گروه‌های در معرض خطر عدم تغذیه با شیر مادر گفت: نوزادان مادران شاغل، مادران نوجوان، مادرانی که زایمان سزارین داشته‌اند و خانواده‌های با سطح سواد پایین یا ساکن مناطق محروم بیش از سایرین در معرض خطر هستند.
کاظمی تأکید کرد: فقدان حمایت خانوادگی، نبود آگاهی و فضای مناسب در محیط کار، نبود مهدکودک و مرخصی ناکافی، مادران شاغل و نوزادان آن‌ها را به بازندگان خاموش سیاست‌های تغذیه‌ای نوزاد تبدیل کرده است.
وی تبلیغات گسترده شیر خشک، کمبود آموزش تخصصی در بیمارستان‌ها، ضعف در اجرای سیاست‌های حمایتی برای شیردهی در محل کار و ساختارهای ناکارآمد را از مهم‌ترین موانع ترویج شیردهی معرفی کرد.
مسوول واحد سلامت کودکان و نوزادان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: برای افزایش آگاهی عمومی، اقداماتی از جمله برگزاری کلاس‌های آموزشی برای مادران، اجرای طرح بیمارستان دوستدار کودک، کمپین‌های رسانه‌ای در هفته تغذیه با شیر مادر و آموزش ضمن خدمت برای ماماها و کادر درمان در حال اجراست.
وی ادامه داد: در مراکز جامع سلامت، خدماتی همچون مشاوره شیردهی، ویزیت پس از زایمان، پیگیری رشد کودک و آموزش چهره به چهره توسط بهورزان، مراقبان سلامت و ماماها ارائه می‌شود و آموزش نحوه شیردهی، مزایای شیر مادر و رفع مشکلات رایج در جلسات مراقبت بارداری و پس از زایمان گنجانده شده است.
حمایت از مادران شاغل و پایش تغذیه با شیر مادر
مسوول واحد سلامت کودکان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان آموزش ذخیره و نگهداری شیر، پیگیری اجرای مرخصی زایمان، اختصاص شیفت‌های مناسب و ایجاد فضای شیردهی در محیط کار را از جمله اقدامان لازم و حمایتی از از مادران شاغل اعلام کرد.
کاظمی با اشاره به اطلاعات مربوط به تغذیه انحصاری شیر مادر از طریق سامانه سیب (سامانه یکپارچه بهداشت) و جمع‌آوری و پایش آن گفت: در مناطق محروم، اقداماتی همچون اعزام تیم‌های سلامت سیار، آموزش خانه‌به‌خانه، استفاده از داوطلبان سلامت و تأمین کیت‌های آموزشی ویژه مادران کم‌سواد در حال اجراست.
عنوان دوستدار کودک برای ۳۶ بیمارستان در اصفهان
کارشناس بیمارستان‌های دوستدار کودک معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه داد: هم‌اکنون ۳۶ بیمارستان در استان اصفهان عنوان «دوستدار کودک» را دریافت کرده‌اند که متعهد به اجرای ده گام تغذیه با شیر مادر هستند.
کاظمی گفت: این بیمارستان‌ها به آموزش کارکنان، شروع شیردهی در ساعت اول تولد، ممانعت از تجویز شیر مصنوعی و حمایت مداوم از مادر پایبندند.
وی درباره موانع و راهکارهای ارتقای بیمارستان‌های دوستدار کودک توضیح داد: مقاومت برخی از کارکنان، کمبود نیروی آموزش دیده، منافع شرکت‌های شیر مصنوعی و کمبود بودجه از چالش‌های اصلی است اما برای ارتقای کیفیت، کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های بازآموزی و آموزش‌های مجازی به صورت منظم در حال برگزاری است
شیر مادر زیربنای سلامت نسل آینده
کارشناس بانک شیر استان اصفهان نیز با تأکید بر اینکه شیر مادر اساس سلامت جسم و روان نوزاد و جامعه است، گفت: بیش از هزار نوع ترکیب حیاتی در شیر مادر وجود دارد که شیر خشک و شیر گاو فاقد آن هستند.
کبری حیدری اضافه کرد: این ترکیبات شامل سه نوع پروتئین مهم برای مقابله با عفونت‌ها، اسیدهای چرب ضروری برای رشد مغز، آنزیم‌های کمک‌کننده به هضم چربی و آهن با جذب بالا هستند؛ عناصری که در شیر گاو و شیر خشک وجود ندارند یا جذب بسیار پایینی دارند.
وی افزود: کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از ضریب هوشی بالاتر، سلامت روانی بهتر و ایمنی قوی‌تری برخوردارند و کمتر در معرض اعتیاد و اختلالات خلقی قرار می‌گیرند.
وی تغذیه نوزاد انسان با شیر گاو را در حالی‌که مادر توان شیردهی دارد، امری رنج‌آور و نادرست دانست و گفت: شیر گاو پروتئین بالایی دارد که برای نوزاد انسان مناسب نیست و فشار زیادی به کلیه‌های او وارد می‌کند.
حیدری یکی از مشکلات اصلی در جامعه را پایین بودن آگاهی مادران، به‌ویژه مادران جوان درباره اهمیت شیر مادر دانست و گفت: باید رسانه‌ها به فرهنگ‌سازی در این حوزه بپردازند تا تغذیه با شیر مادر به امر ملموس و روزمره برای جامعه تبدیل شود.
به گزارش ایرنا، پیشتر نیز کارشناسان و متخصصان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعلام کردند که حمایت از شیردهی و تغذیه سالم نوزاد تنها با توصیه و آموزش تحقق نمی‌یابد؛ بلکه نیازمند زنجیره‌ای کامل از حمایت‌های اجتماعی، قانونی، شغلی و رسانه‌ای است.
آن‌ها براین باورند که آینده سالم از آغوش مادر آغاز می‌شود؛ اما این آغوش، نیازمند حمایت و پشتیبانی واقعی است، اگر قرار به تضمین سلامت نسل آینده است، باید شرایطی فراهم گردد که هیچ مادری، به‌ویژه مادران شاغل، مجبور نشود میان شغل و شیردهی یکی را انتخاب کند.
تقویت مرخصی‌های زایمان، ایجاد اتاق شیردهی در ادارات و کارخانه‌ها، اجرای سیاست‌های منعطف در ساعات کاری و آگاهی رسانی عمومی از ضرورت‌های حیاتی در این مسیر است.
