اصفهان که عروس شهرهای ایران می‌خواندندش، امروز در باتلاق مشکلات بی شمار گرفتار شده و بی‌مسئولیتی، هوای آلوده، افسردگی ، افول هنر و صنعت و هویت تمدنی در آن نمایان است .در این میان اگر مردمان اصفهان از خشکی زاینده رود و افول کشاورزی و بی‌آبی رنج می‌بردند و هوای آلوده را بیشتر در زمستان تجربه می‌کردند ، حالا بهار و تابستان هم میزبان هوایی بسیار آلوده و غیرقابل‌تحمل شده اند که صدمات جبران‌ناپذیری به سلامت مردم، اقتصاد شهری و نشاط اجتماعی مردم وارد می کند.
درآمیختگی آلاینده‌های صنایع، ترافیک شهری و میهمان ناخوانده جدید یعنی غبار و ریزگردها در این ایام، جای اکسیژن، خوراک ریه‌های مردم اصفهان شده تا طعم مونوکسید کربن، سرب و فلزات سنگین را به مردمی بچشاند که با حضور در صحنه های بزرگ وطن ، حق بر گردن این آب‌وخاک دارند.
شاخص کیفی هوای اصفهان در روزهای زیادی در تیر و مرداد امسال از مرز هشدار عبور کرد و بر اساس سامانه پایش کیفی هوای کشور شاخص کیفی هوای (AQI) اصفهان در روزهای مرداد امسال بین ۱۵۱ تا ۲۰۰ قرار گرفت.
به‌رغم تصویب قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶، هرساله روند آلودگی آن افزایشی بوده است و به نظر می‌رسد تمهیدات مسئولین سوای تبلیغاتی و مصرف داخلی داشتن، چاره مؤثری برای هوای آلوده اصفهان نبوده است.
اگر چه برخی مسئولین پاسخ گریز، سعی دارند کانون‌های غبار در کشورهای مجاور را مقصر جلوه دهند ، ولی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که خیزش گردوخاک کانون‌های عربستان، عراق، افغانستان و ترکمنستان به اصفهان نمی‌رسد و هنگامی که شاخص ذرات معلق اصفهان زیاد بوده است، ایستگاه‌های پایش واقع در شهرهای غربی، جنوبی و شرقی کشور در معرض ریزگرد نبوده‌اند و منشأ گردوغبار اصفهان در روزهای اخیر داخلی بوده و بیشتر مربوط به کانون‌های محلی درون استان اصفهان است.
کارشناسان و متخصصین ، بی‌تدبیری مسئولین و عدم پژوهش‌ها و سیاست‌ورزی علمی، عدم یکپارچگی نهادهای موظف، تغییر اقلیم، خشکی زاینده رود ، وزش بادهای موسمی، بهره‌کشی بی‌رویه از منابع طبیعی، کشاورزی سنتی، زمین‌های کشاورزی رها شده، شهرک‌سازی و جاده‌سازی‌های اطراف شهر، چرای بیش از حدّ دام، بهره‌برداری معادن خاک برای تولید آجر و آهک، از جمله عوامل طبیعی و انسانی هستند که در این ایجاد غبار و پیشروی توفان‌های گردوخاک به سمت شهرها نقش دارند.
مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان می‌گوید: آستانه برخاستن ذرات از روی زمین از ۵ متر بر ثانیه به حدود ۴ متر بر ثانیه رسیده و با هر باد به نسبت شدید، گردوغبار ایجاد می‌شود و این از همان دسته هشدارهای علمی است که مسئولین اصفهان برای فرونشست زمین هم جدی نگرفتند.
بروز بیماری‌های ریوی، قلبی و کلیوی، سرطان‌ها و ام.اس از نتایج بلندمدت همین معضل سلامت سوز است که بسیاری بی تفاوت از کنار آمار آن رد می شوند.
در حال حاضر بیش از ۹۸ درصد تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک است. این تالاب که به‌عنوان یک تالاب بزرگ جهانی در کنوانسیون رامسر ثبت شده و پیکره بزرگ محیط زیستی قلمداد می‌شود کم کم به یک کانون گردوغبار تبدیل می شود .
لازم‌الاجرا شدن قوانین مصوب قبلی و تقویت کارگروه استانی، حمایت ملی و دولتی از رفع آلودگی هوای اصفهان، کنترل صنایع و بهینه‌سازی آلایندگی این واحدها، پژوهش علمی و اجرایی برای کنترل آلایندگی ترافیک شهری، توقف مازوت سازی، کنترل صنایع درون‌شهری و انتقال به خارج شهر، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، احیای رودخانه زاینده‌رود، تأمین حقابه‌های زاینده‌رود و حقابه‌های زیست‌محیطی تالاب گاوخونی،شناسایی کانون‌های گردوغبار و همچنین اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی و اجرای طرح‌های آبخیزداری برخی از اقداماتی است که برای مقابله با آلودگی هوای اصفهان باید انجام شود. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌توانیم امیدوار باشیم هوای اصفهان آرام گیرد و اکسیژن وارد ریه های این شهر و شهروندان شود.